Systemy grawitacyjnego odprowadzania dymu i ciepła, zwyczajowo stosowane są w przestrzeniach komunikacyjnych oraz w budynkach przemysłowych i biurowych. Wchodzące w ich skład klapy dymowe, nazywane również oknami oddymiającymi, montowane są najczęściej na dachach obiektów. Takie klapy jednocześnie pełnią funkcję doświetlenia oraz grawitacyjnej wentylacji hali stalowej.
Jak działają klapy dymowe?
Klapy dymowe to urządzenia ochrony pożarowej, których zadaniem jest odprowadzanie z wnętrza obiektu dymu, toksycznych substancji oraz ciepła, wydzielających się podczas pożaru. Z chwilą pojawienia się ognia, klapy otwierają się automatycznie, dzięki czemu możliwe jest szybkie usunięcie duszącego i ograniczającego widoczność dymu. Takie rozwiązanie to doskonały przykład dobrze działającego systemu przeciwpożarowego. Zamontowanie klap dymowych umożliwia bowiem ucieczkę osób z terenu zagrożenia, jednocześnie ułatwiając straży pożarnej skuteczne przeprowadzenie akcji gaśniczej.
Przepisy budowlane, a systemy przeciwpożarowe
Przepisy budowlane wskazują konieczność stosowania klap dymowych jako elementu instalacji przeciwpożarowej w budynkach. Takie urządzenia nie tylko mogą uratować zdrowie i życie pracowników, ale także umożliwiają inwestorowi czerpanie korzyści finansowych, wynikających z ich zamontowania. Decydując się na montaż klap dymowych, możliwe jest na przykład obniżenie klasy odporności ogniowej budynku, powiększenie powierzchni stref pożarowych i wydłużenie drogi ewakuacyjne. Obniżenie klasy odporności ogniowej budynku wpływa na obniżenie kosztów budowy hali stalowej.
Systemy przeciwpożarowe - rodzaje
Pierwszym krokiem prowadzącym do opanowania pożaru jest jego wykrycie. Umożliwiają to różnorodne czujki przeciwpożarowe. Planując montaż systemu przeciwpożarowego we wnętrzu hali stalowej, inwestor ma do wyboru m.in. czujkę:
- optyczną, która w razie wystąpienia dymu i ognia wykrywa rozproszenie emitowanego przez siebie światła
- jonizacyjną, badającą przepływ prądu przez specjalnie zjonizowane powietrze
- ciepła, prowadzącą pomiar temperatury otoczenia
- płomienia, reagującą na promienie podczerwone lub ultrafioletowe emitowane przez płomienie
Kolejnym ważnym elementem systemu przeciwpożarowego jest mechanizm pozwalający na ugaszenie ognia. Płomienie mogą być gaszone przy użyciu wody, mgły wodnej, gazu albo piany. W każdym z tych przypadków pożarowi towarzyszy dym. Jego jak najszybsze usunięcie ułatwi pracę straży pożarnej oraz uchroni osoby przebywające w obrębie pożaru przed zatruciem. Dlatego tak ważne jest właściwe zamontowanie w budynkach klap dymowych.
Projektowanie systemu oddymiania
Planując instalację klap dymowych, warto zastanowić się nad ich właściwym rozmieszczeniem. Projektowanie instalacji przeciwpożarowej wchodzącej w skład hali stalowej należy rozpocząć od zapoznania się z wymiarami klap dymowych. Aby właściwie dobrać wielkość klapy, należy zwrócić uwagę na wysokość jej podstawy. Obecnie, inwestorzy mają do wyboru klapy o standardowej wysokości: 30, 50, 75 cm. Wraz ze wzrostem wysokości podstawy klapy oddymiającej, rośnie również jej powierzchnia oddymiająca. To szczególnie ważna informacja dla osób projektujących hale stalowe, w których mają być zamontowane klapy oddymiające.
Kolejną wielkością, którą należy określić przy projektowaniu systemu grawitacyjnego odprowadzenia ciepła i dymu jest powierzchnia czynna klap dymowych. Jej wartość określają aprobaty i certyfikaty oddzielne dla każdego producenta. Wartość powierzchni czynnej oddymiania klapy określa ilość dymu i zanieczyszczeń usuwanych przez klapę. Klapy dymowe różnią się między sobą wielkością i sposobem instalacji. Mogą być montowane jako pojedyncze urządzenia, bądź w pasmach doświetlających. Co więcej, na rynku występują obecnie dwa rodzaje klap dymowych: jedno lub dwuskrzydłowe. Wszystkie te parametry wpływają bezpośrednio na wielkość powierzchni czynnej otworów oddymiających. Według PN-B-02877-4, powinna ona wynosić min. 5% powierzchni rzutu poziomego klatki na kondygnacji, w której jest największa w budynkach niskich i średnich oraz 7,5% w budynkach wysokich.
Osoby planujące instalację klap dymowych z pewnością ucieszy informacja, że w sprzedaży są dziś dostępne również klapy dymowe do dachów skośnych. Aby montaż klapy na takim dachu był możliwy, należy przygotować wcześniej specjalne wyniesienie, które spowoduje zmianę kąta nachylenia dachu, a tym samym wypoziomuje klapę.
Klapy dymowe hali magazynowej Kronospan HPL (zobacz realizację)
Systemy sterowania oddymianiem grawitacyjnym
Uruchomienie klap dymowych odbywać może się na trzy sposoby:
- ręcznie - np. przez naciśnięcie alarmowego przycisku oddymiania;
- automatycznie - po wykryciu wzrostu temperatury
- zdalnie - przez system detekcji pożaru
Klapy dymowe wyposażone w siłowniki elektryczne, centralę sterującą i pogodową z powodzeniem mogą pełnić nie tylko rolę systemu przeciwpożarowego, ale również dodatkową funkcję związaną z wentylacją hal. W zależności od założeń i wymagań projektowych, możliwe są następujące rozwiązania w zakresie sterowania oddymianiem i wentylacją grawitacyjną:
- pneumatyczny system sterowania – klapy w strefie oddymiania są połączone za pomocą miedzianych rurek z butlą ze sprężonym powietrzem;
- elektryczny system sterowania – klapy połączone za pomocą elektrycznego kabla, dodatkowo wyposażone są w siłowniki elektryczne;
- pneumatyczno-elektryczny system – stanowiący połączenie dwóch powyższych systemów
Właściwy dobór, rozmieszczenie i wykonanie klap dymowych to niezwykle istotne aspekty, gwarantujące bezpieczeństwo osób, przebywających w halach przemysłowych. Aby system przeciwpożarowy funkcjonował właściwie i jak najlepiej spełniał swoją funkcję, ważny jest również podział obiektu na strefy oddymiania, zapewnienie właściwej powierzchni dolotowej powietrza zewnętrznego oraz prawidłowe, niczym niezakłócone działanie całego układu wykrywania pożaru.
Dobór, rozmieszczenie i wykonanie klap dymowych jest niezwykle istotnym aspektem, gwarantującym bezpieczeństwo osób, przebywających w halach przemysłowo-magazynowych. Równie ważnym tematem jest podział obiektu na strefy oddymiania, zapewnienie właściwej powierzchni dolotowej powietrza zewnętrznego, jak i prawidłowe działanie całego układu wykrywania pożaru.
